کتاب " افسانه های مازندران " اثر مولف طیار یزدان پناه لموکی است که به همت انتشارات جهاد دانشگاهی مازندران در آبان ماه سال جاری به چاپ رسیده است.
طیار یزدان پناه لموکی در گفت و گو با ایسنا گفت: افسانه ها و اساتیر ملل به ویژه آئینی، در دوران کنونی، دانش نویی است که در کنار دانش باستان شناسی به بررسی احوال انسان ها، قهرمانان و خدایان آنان می پردازد.
وی با اشاره به افسانه ها افزود: افسانه ها از جمله منابع مهم در شناخت اقوام کهن است که در تدوین تاریخ قوم ها و ملت ها، نقش در خور توجهی دارد.
نویسنده کتاب افسانه های مازندران تصریح کرد: دانستن این مهم که در روزگار باستان و حتی تداوم آن در سده میانه، اقوام و ملل درباره چگونگی پیدایی گیتی و یا در باره تکوین حیات و آفرینش انسان چه تحلیل یا تبینی داشتند، بسیارپراهمیت است.
وی همچنین اشاره کرد: به طور قطع افسانه های دینی با افسانه های حماسی و غیر دینی، متفاوت اند و نیز افسانه های دینی شامل حال ادیان نمی شود که به طور عمده بر مبنای یکتا پرستی، وحدت و توحید استوار است، بلکه به سرگذشت خدایانی مانند خورشید، ماه، ستارگان، مه و باران می پردازد که در روزگار کهن پرستیده می شدند.
یزدان پناه تصریح کرد: با توجه به گسترده شدن رسانه ها و شکل یافتن افسانه های تازه، قصه گویی در خانواده ها به ویژه در روستاها نسبت به گذشته - حداقل 50 سال پیش – دارای اقبال نیست بنابراین ما نیز می توانیم با جمع آوری افسانه ها، با زبان روز آن را مکتوب کنیم و به صورت کتاب، فیلم و کارتون در آورده، به مردم عرضه کنیم.
وی افزود: هنوز تا جایگزینی نسل ها، فرصت کوتاهی وجود دارد تا به جمع آوری افسانه ها چه به صورت ذوقی، تشویقی و پژوهشی در سطح وسیع در مازندران به ویژه از طریق مدارس و دانشگاه ها اقدام شود.
نویسنده کتب افسانه های مازندران، درباره چگونگی تدوین افسانه ها گفت: تا کنون در تدوین افسانه ها - چه قومی و چه آئینی - به سه شیوه به زبان خود قوم ها مانند لری، کردی، بلوچی و مازندرانی و دیگر قوم های ملل جهان تدوین شده است.
وی افزود: در این روش برای آسان خوانی خواننده های بومی و غیر بومی، متن را آوا نویسی و نیز ، آن را به زبان ملی و یا مبدا بر گردان کردند، دادن واژنامه و تعلیقات در شرح اصطلاحات، مثل ها و کنایات و نیز پرداختن به نوع باورها، از جمله کارهای علمی بود که پژوهشگران بدان توجه کردند.این شیوه به لحاظ زبان شناسی و مردم شناسی دارای اهمیت به سزایی است.
وی یادآور شد: تنها ضعف این روش آن است که گرد آورنده امانت دار مطلق است و دستش نسبت به هر پردازشی روی اصل متن بسته است. مورد دوم آن است که افسانه ها بدون هیچ شرحی به زبان ملی برگردان شود که چندان در پژوهش ها مد نظر نیست.افسانه را به زبان زمان بیان کردند بی آن که به چارچوب افسانه خدشه ای وارد شود.
این پژوهشگر و نویسنده با بیان اینکه در تدوین کتاب افسانه های مازندران در دو جلد به مدت یک دوره 10 ساله که در دو ماهنامه بارفروش به چاپ می رسید از این روش پیروی کردم، افزود: در باره طبقه بندی افسانه ها، در ایران به طور غالب افسانه ها را فله ای جمع آوری کردند و بدون هیچ گونه طبقه بندی پژوهشی به چاپ رسانده اند. در مازندران نیز این روش مسلط است در واقع می توان گفت برای نخستین بار است که بر روی افسانه ها به این شیوه کار شده است که علاوه بر طبقه بندی موضوعی دارای شرحی و تعلیقی هم است که خواننده و به ویژه دانشجویان علوم انسانی به راحتی می توانند برحسب موضوع مورد علاقه و یا تحقیق به آن مراجعه کنند و بهره مند شوند.