به گزارش تابناک : این همایش که چهارشنبه شب در محل سالن سلمان هراتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در ساری برگزار شد، وضعیت منابع آبی مازندران با موضوع "فرهنگ و محیط زیست "، " چالش های آب در مازندران " و " کودک و طبیعت یک ضرورت تاریخی " مورد بررسی قرار گرفت.
** نگاه افراطی و مسئولیت ناپذیری در قبال محیط زیست مازندران
دکتر علی نورانی استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه فرافکنی و عدم مسئولیت پذیری همواره از مشکلات جامعه امروز بشری است، گفت: آنارشیسم ذهنی و خودشیفتگی در انسان مراقبت از محیط زیست را کم رنگ و چالش های زیادی را بوجود آورده است.
وی اظهار داشت: در حالی که انسان به پیشرفت های علمی بالایی دست یافته است اما آنچنان توهم دانایی در کشورمان بالا است که آموزش عمومی در جامعه کارایی ندارد.
وی با بیان اینکه برای نجات مقولات زیست محیطی مازندران نقش فرهنگ احترام به طبیعت نقش اساسی و اصلی دارد، گفت: وضعیت فعلی محیط زیست استان در حوزه زمین و تغییر کاربری ها ، تخریب جنگل و مراتع ، آلودگی های صنعتی و سموم کشاورزی به آب و خاک و تجاز به حریم و بستر رودخانه ها و وضعیت نامناسب دفع زباله و سواحل دریای خزر نگران کننده است.
وی فعالیت تشکل های زیست محیطی را اثر گذار دانست و در عین حال گفت که باید فرهنگ برخورد و رفتار مناسب با محیط زیست را به فرزندان خود در خانواده و مراکز آموزش ابتدایی ترویج و جدی بگیریم.
وی با بیان اینکه مازندران دیگر استان پر آب کشور نیست و منابع آبی آن آرام آرام رو به خشکی می رود ، گفت: اگر آگاهی بخشی و فرهنگ سازی بحران آب در استان مازندران در قالب همایش های علمی و هنری بیشتر اطلاع رسانی و ترویج نشود ، بحران خشکسالی جدی است.
**مدیریت منابع آبی مازندران ضعیف است
حسین کاویانی استاد دانشگاه مازندران که با موضوع چالش های آب در مازندران ،انتقال سرشاخه رودها و انتقال آب دریای مازندران به فلات مرکزی ( سمنان ) سخنرانی کرده بود وضعیت منابع آبی استان را نگران کننده خواند و گفت: بر اساس آمار هواشناسی در سال زراعی سال گذشته (مهر 95تا مهر 96)کاهش حدود 31درصدی بارندگی در مازندران سبب شد تا شدت و وسعت خشکسالی افزایش بیابد.
وی میانگین مجموع مقدار بارش در سال زراعی گذشته استان مازندران را 548.2 میلی متر اعلام کرد و بیان داشت: این مقدار نسبت به مشابه سال ماقبل 30.8 درصد و نسبت به مشابه دوره آماری بلند مدت 20.4درصد کاهش داشته است.
سال زراعی از ماه مهر هر سال اغاز و تا مهر سال بعد خاتمه می یابد.
وی به پراکندگی بارندگی در مازندران و اینکه بر خلاف دیگر استان ها کشور بارندگی در ارتفاعات استان کاهش چشم گیری یافته است، گفت:بارش سال زراعی گذشته مازندران از لحاظ مکانی بین199 میلی متر در ایستگاه کجور تا یکهزارو 228 میلی متر در نوشهر متغییر بوده است.
وی به شدت خشکسالی در شرق استان مازندران اشاره کرد و گفت: بطور کلی تمامی ایستگاه های سینوپتیک استان در سال زراعی گذشته با کاهش بارش روبرو بوده اند، به نحوی که این کاهش بین 15 درصد در ایستگاه سیاه بیشه تا 60 درصد در ایستگاه گلوگاه در نوسان بوده است.
کاویانی توضیح داد: با توجه به وضعیت بارندگی در سال زراعی گذشته شرایط خشکسالی هواشناسی در استان بین نرمال در غرب استان، خشکسالی خفیف تا متوسط در مرکز و خشکسالی متوسط تا شدید در شرق استان متغییر بوده است.
وی خشکسالی را یکی از بدترین دشمنان طبیعی زیست انسانی توصیف کرد و گفت :خشکسالی هواشناسی ،کشاورزی، هیدرولوژیکی (ذخیره آبهای سطحی و زیرزمینی)و خشکسالی اقتصادی و اجتماعی تقسیم بندی می شود.
این استاد دانشگاه گفت که با توجه به کاهش بارندگی و بی توجهی به مدیریت منابع آبی ،مازندران خشکسالی هواشناسی را تجربه کرده و وارد خشکسالی کشاورزی شده و بزودی شاهد خشکسالی هیدرولوژیکی نیز خواهد شد.
وی در عین حال گفت که مازندران از مناطق پربارش ایران است و پراکندگی بارندگی آن در فصول مختلف سال اگر با برنامه ریزی و مدیریت آب همراه شود ، می تواند از روند فزاینده تبخیر و خشکسالی جلوگیری شود.
**طرح های انتقال آب مساوی است با از بین بردن سرمایه اجتماعی
دکتر محمود شارع پور ،جامعه شناس و استاد دانشگاه که با موضوع پیامدهای انتقال آب دریای خزر مازندران به استان سمنان صحبت کرده است، گفت :انتقال آب بین حوزه ای به لحاظ اقتصادی و اجتماعی بسیار پر هزینه است و تجربه جهانی نشان داده است این طرح ، معایبش بیشتر از مزایای آن است.
وی افزود : به عنوان یک جامعه شناس باید بگویم مطالعات گسترده ای در انتقال آب بین حوزه ای از لحاظ اجتماعی و جامعه شناختی تاکنون انجام داده ام و به این نتیجه دست یافته ام که طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان به هیچ عنوان برای این 2استان مفید نخواهد بود.
شارع پور گفت : در مجموع 365 طرح انتقال آب در جهان انجام شد که نمونه های آن در استرالیا ، اسپانیا و شیلی است و تمام این طرح ها اوضاع را پیچیده تر کرده اند و اصل مشکل همچنان حل نشده باقی مانده است.
وی افزود : در هر طرحی که در این زمینه در دنیا اجرا شد ، به طور مشترک ابتدا مطرح می کردند که هزینه طرح را کسانی که از آب استفاده می کنند ، می پردازند ، اما در عمل بار مالی بردوش دولت ها افتاده است.
او ادامه داد : نکته مهم دیگر مشترک در تمامی این طرح ها هم این بود که برآورد هزینه ابتدای کار با هزینه انجام شده در پایان کار بسیار فاصله داشت یعنی برآوردها بسیار کمتر از اصل هزینه بوده است.
شارع پور گفت :یکی از مشکلات انتقال آب این است که در حوزه دریافت کننده آب ، قیمت زمین ها رشد می کند ، شهرها توسعه می یابد ، جمعیت زیاد می شود و اتفاقات دیگری می افتد که در نهایت نتیجه آن از هم گسیختگی است .
وی افزود : به لحاظ اجتماعی در تمام کشورهای دنیا اجرای این گونه طرح ها ، تنش منطقه ای با دولت را به همراه داشته است و علتش هم این است که این کار تخریب سرمایه اجتماعی برای مبدا انتقال آب به شمار می رود و باعث نابودی اجتماعات مردمی در استان اهداء کننده آب و گسترش مهاجر در آن مناطق می شود .
شارع پور گفت : در استان دریافت کننده آب هم شما با افزایش میزان مصرف و تغییر کاربری زیاد اراضی مواجه می شوید که هزینه مالی زیادی را به دنبال دارد و به تبع آن فساد مالی در اجرای این چنین طرح هایی گسترده است.
این جامعه شناس افزود : انتقال آب دریای خزر به سمنان یک طرحی است که بسیار برای کشور هزینه دارد و در نهایت جز تخریب محیط زیست و بروز تنش های اجتماعی و نابودی دریای خزر چیز دیگری به ارمغان نمی آورد.
وی با بیان اینکه نظام جمهوری اسلامی برای استادان دانشگاه ها هزینه کرده است و همه اساتید به این ملت بدهی دارند و این بدهی ها با گسترش دانش و فرهنگی علمی قابل پرداخت است، گفت: تحقیقات نشان داده است که پتانسیل خشونت در کشورمان بیشتراز کشورهای دیگر است و به طور یقین طرح انتقال آب دریای خزر علاوه بر درگیری بین مردم 2 منطقه با دولت نیز انجام می شود.
شارع پور بیان داشت: عاقلانه ترین راه این است که درمرحله اول مدیریت تقاضای آب در مناطق دارای مشکل بررسی و سیاست گذاری شود و همچنین سیاست رشد جمعیت شهر نشینی ،الگوی کشت و کاربری زمین های کشاورزی باید در منطقه دریافت کننده آب اجرایی شود.
وی گفت: اینکه توسعه صنعتی و کشاورزی از جمله کشت خربزه در استان سمنان مورد تاکید باشد، نشانه بی توجهی و عملیاتی نکردن راهکار های پیش از اجرای انتقال آب است.
وی احیاء قنات ها و ترمیم شبکه آب از دیگر راهکار های قبل از اجرای انتقال آب دانست .
نیاز سالانه آب شرب شهرها و روستاهای استان مازندران 360 تا 400 میلیون مترمکعب است.
بر اساس آمارهای رسمی، توان بالقوه آب مازندران در حد 6 میلیارد و 600میلیون مترمکعب در سال است که از این مقدار چهار میلیارد و 900میلیون مترمکعب آب های سطحی و بقیه آب های زیرزمینی است.
مازندران حدود سه میلیون و 200 هزار نفر جمعیت دارد که 45 درصد آنان در بیش از سه هزار و 200روستا زندگی می کنند.
منبع : ایرنا