روزگار ناخوش بلوط‌ های دنا

از این یک میلیون هکتار جنگل ۸۰ درصد آن پوشیده از بلوط است و این جنگل ها۲۰ درصد از جنگل های بلوط حوزه زاگرس را تشکیل می دهند که بیشتر در ارتفاعات ۷۰۰ تا دوهزار و ۱۰۰ متری بالاتر از سطح دریا پراکنده هستند.

همسایگی این درخت سخت کوش با مردمان سختی کشیده زاگرس در طول تاریخ پیوندی دیرینه ایجاد کرده تا بلوط در همه بخش های زندگی آنان نقش داشته باشد. از تولد تا مرگ و از معیشت تا مسکن.

میوه بلوط قوت غالب مردم زاگرس نشین در سالهای نداری و قحطی، چوبش گرما بخش زمستانهای سرد و برفی زاگرس، شاخ و برگش سقف وتنه تنومندش ستون خانه های مردمان این دیار بوده است.

اما جنگلهای بلوط زاگرس در مدار ۳۰ درجه زمین که در نوع خود از بی نظیرترین جنگلهای جهان به شمار می روند، این روزها حال و روز خوشی ندارند و روزی نیست که خبری از زوال این همسایه قدیمی زاگرس نشینان به گوش نرسد.

سال بلوط ها با گردو غبار تحویل شد

بلوطهای زاگرس سال را با گردو غبار تحویل می کنند و پس از آن سوسک بلوط خوار شیره جان آنها را می کشدو کمی بعد در آتش سهل انگاری ها و منفعت طلبیها می سوزند تا سال به سال دامن سبز زاگرس به زردی گراید.

گاهی فعالیتهای توسعه ای غیر کارشناسی همچون جاده سازیها، گاز و برق رسانی ها و سدسازی ها آنها را محکوم به قتل عام دسته جمعی می کند و گاهی برای یک متر زمین بیشتر ریشه هایش را از خاک آبا و اجدادی اش بیرون می کشند.

معلوم نیست حکایت مرگ بلوطستانهای زاگرس تا کی ادامه یابد اما شاید روزی خواهد رسید که نفرین آنها دامنگیر انسانها خواهد شد.

زوال جنگل های آسیب پذیر زاگرس ادامه دارد

مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد می گوید: جنگل‌های بلوط غرب ایران با وجود خدمات و کارکرد‌های بسیار زیست بومی در زمینه تولید آب و هوای سالم، با قدمتی حدود پنج هزار سال از دیدگاه اکولوژیک جنگل‌هایی جوان و آسیب‌پذیر هستند.

عطا پورشیرزاد می افزاید: هم اکنون زوال و خشکیدگی درختان بلوط از مهمترین تهدیدات تنوع زیستی جنگل‌های غرب ایران است.

وی بیان می کند: در پی تغییرات اقلیم و کاهش سطح آب زیرزمینی، زادآوری طبیعی درختان بلوط به شدت کاهش یافته و باعث تشدید ورود ریزگردها شده است.

پورشیرزاد می گوید: درخت بلوط قادر به ذخیره سازی حدود ۵۰۰ تا دو هزار متر مکعب آب در خاک در طی فصل بارندگی و ریزش نزولات است.

وی تصریح می کند: سرعت نفوذ باران در اراضی جنگلی بلوط ۴۰ برابر بیشتر از اراضی بدون جنگل است و زمان نفوذ یک لیتر آب در اراضی دارای پوشش بلوط حدود ۷ دقیقه، اراضی کشاورزی حدود ۴۶ دقیقه و در مناطق غیر جنگلی این زمان به ۴ ساعت می رسد.

پورشیرزاد بیان می کند: هر هکتار جنگل بلوط قادر به آزاد کردن۵.۲تن اکسیژن در سال است که این مقدار تولید اکسیژن می تواند سالیانه برای تنفس ۱۰۰ انسان کافی باشد.

پورشیرزاد تاکید می کند: در مجموع جنگل ها و منابع طبیعی در زیبایی محیط زیست، سلامتی انسان، کاهش آلایندگی هوا و توسعه صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت مولد و اشتغالزا اهمیت شایانی دارد.

این روزها خشکیدگی بلوط چون سیل در حال پیش روی در جنگلهای زاگرس است و اکنون در شهرستان کهگیلویه موجب خشکیدگی بسیاری از بلوطستانها شده است.

مرگ خاموش بلوط های کهنسال کهگیلویه

رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان کهگیلویه عامل اصلی خشکیدگی این جنگل ها را قارچی با نام زغالی بلوط و عامل ثانویه آن را آفت چوبخوار عنوان می کند و می گوید: علاوه بر این، وقوع خشکسالی، ریزگردها، تغییر اقلیم، برداشت بی رویه آبهای زیرزمینی و چرای بی رویه دام از مهترین عوامل تشدید کننده این بیماری هستند.

قدرت الله علیپور می افزاید: این سوسک چوبخوار درون تنه درختان بلوط تخمگذاری کرده و لاروها با تغذیه از آوندهای درختان باعث قطع آوند شده و باعث مرگ و خشکیدگی درخت می شوند.

وی تصریح می کند: این پدیده در منطقه حفاظت شده خائیز شهرستان کهگیلویه نمود عینی داشته و منجر به خشکیدگی درختان کهنسال بلوط در این منطقه شده است.

علیپور می افزاید: هم اکنون در حال جمع آوری و قطع درختان و پایه های خشکیده آلوده و انتقال آنها به بیرون از منطقه و معدوم سازی آن هستیم با این حال اعتبارات برای مبارزه با این آفت ناکافی است.

به گزارش خبرنگار مهر، اما در استانی که ۲۰درصد جنگلهای زاگرس و هشت درصد جنگلهای کشور را در خود دارد، هر روز تراژدی آتش سوزی جنگلها تکرار می شود و فرقی نمی کند در گرمسیر باشد یا سردسیر، دشت باشد یا کوه، دامنه باشد یا قله.

با این حال این تراژدی پایانی ندارد و در کم توجهی سازمان جنگلها و بی توجهی انسانها، سالهاست دیگر جانی برای جنگلهای کهگیلویه وبویراحمد در مدار ۳۰ درجه زمین باقی نگذاشته است.

سوختن ۱۱۴۰ هکتار از جنگل ها کهگیلویه وبویراحمد درسال گذشته

مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد خسارت ناشی از آتش سوزی جنگلهای این استان در سال گذشته را ۲۰۰ میلیارد تومان برآورد می کند.

عزت‌الله بهشتی‌فر می گوید: در سال گذشته در مجموع ۱۱۰فقره آتش سوزی در جنگلها و مراتع این استان رخ داد و ۱۱۴۰ هکتار از جنگلها و مراتع استان در این آتش سوزیها طعمه حریق شدند.

وی وضعیت آتش سوزی جنگلها در این استان را نگران کننده عنوان می کند و می افزاید: به دلیل کم بارشی، آتش سوزی جنگلها در این استان طی سال جاری زودتر از سالهای گذشته آغاز شد.

بهشتی تصریح می کند: این اداره کل از کمترین اعتبار و تجهیزات ابتدایی برای مقابله با این آتش سوزی ها برخوردار نیست و کار اطفای حریق در بسیاری از مواقع با شاخ و برگ درختان انجام می شود.

وی می گوید: اغلب آتش سوزها در این استان در ارتفاعات و شیبهای تند بالای ۶۰درجه رخ می دهد که کار اطفای حریق در این مناطق بسیار سخت است. ۹۰درصد مساحت این استان کوهستانی و صعب العبور است و براین اساس عدم حضور به موقع در محل آتش سوزی باعث شعله ور شدن آتش و افزایش سطح آن می شود.

وی تاکید می کند: وجود بالگرد برای حضور به موقع نیروها در محل آتش سوزی و پشتیبانی نیروهای اطفای حریق در این استان ضروری است.

وقوع ۲۲ آتش سوزی جنگل در سه ماهه اول امسال

بهشتی برخی از آتش سوزیهای جنگل و مرتع در این استان را عمدی می داند و می گوید: در مناطقی که منابع طبیعی با مردم اختلافاتی دارد آتش سوزیهای جنگلها و مراتع بیشتر است. بیشترین آتش سوزی جنگل و مرتع طی سالهای گذشته در شهرستانهای بویراحمد و دنا به وقوع پیوسته است.

مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد می گوید: در سه ماه اول امسال ۲۸۹ هکتار از عرصه های جنگلی و مرتعی کهگیلویه و بویراحمد در قالب ۲۲ فقره آتش سوزی طعمه حریق شدند.

جنگل هاي زاگرس با وسعت حدود شش میلیون هکتار، درسطح ۱۰ استان کشورگسترش دارند و داراي اهمیت زیادي درحفاظت خاك و تأمین آب هستند.

پشگیری از آتش سوزیها با فرهنگسازی و تجهیز این مناطق به امکانات پیش رفته اطفای حریق، بهبود شرایط اقلیمی مؤثر بر پراکنش پوشش گیاهی بلوط درگستره رشته کوه های زاگرس و شناخت عوامل و عناصر اقلیمی مؤثر در افزایش و کاهش مساحت جنگلها و کشف راه حلهایی در جهت زادآوري مناسب آنها، خواهد توانست به مدیریت مفید منابع باارزش این جنگلها منجر شود.

منبع:عصر دنا