روزنامه خراسان نوشت: در روزهای اخیر نرخ اعلامی دلار و ارز در بازار آزاد، رقم های جدید و افزایشی است به طوری که برای دلار، دیروز ارقامی بین 14 هزار تا 14 هزار و 500 نیز اعلام شد. اگر چه هنوز دقیقاً معلوم نیست که آیا نرخ های اعلامی واقعاً خریدار دارد یا نه، این سوال پیش می آید که دلیل این افزایش ها چیست؟ آیا واکنش بازار به بیانیه جدید کاخ سفید علیه سپاه است؟ موج جدیدی از رشد قیمت در راه است یا عوامل دیگری موثر بوده اند؟ 

در این خصوص نگاهی به لایه های عمیق تر بازار یعنی جایی که در آن قیمت گذاری دلار شکل می گیرد و مقایسه تحولات در آن در مقایسه با موارد فوق، نشان می دهد که باید وزن کمی را به فرضیه های فوق داد. چرا که به عنوان مثال، پیش از این آمریکا، سپاه پاسداران را در فهرست تحریم های موسوم به کاتسا قرار داده بود. بنابراین باید گفت که قرار گرفتن این نهاد در فهرست مد نظر، تاثیری در فرایند اقتصاد مرتبط با سپاه نخواهد داشت.

به استناد گزارش های منتشر شده، باید گفت بخش عمده ماجرا به جنگ ارزی بر می گردد که آمریکا در روزهای ابتدایی امسال نیز مشابه سال قبل، آن را به راه انداخته و چند روز قبل هم رئیس کل بانک مرکزی از خبرهای محرمانه در این خصوص گفته بود.

طبق اعلام افراد مطلع، افزایش نرخ ارز روزهای اخیر ریشه در تحولات نرخ خرید و فروش درهم به ریال در بازار دبی دارد. اهمیت دبی در بازار ارز ایران تا همین اواخر از آن جاست که این شهر در چندین دهه گذشته و همزمان با افزایش مبادلات مالی و تجاری ایران با امارات، به یکی از مهم ترین کانال های ارزی ایران تبدیل شد. با این حال، در دور قبلی تحریم ها، این کانال های مالی در حوزه بانکی در سال های 89 و 90 کاملاً مسدود شد و کانال انتقال ارز صرافی ها نیز در سال های 96 و 97 با اعمال قانون مالیات بر ارزش افزوده و مشخص شدن تراکنش های مالی و صرافی غیر رسمی در این شهر، تا حد زیادی از کار افتاد. به همین دلیل بانک مرکزی به دنبال جایگزین کردن کانال‌های مالی رفت و با توجه به شرایط و ویژگی‌ها و وضعیت اقتصادی،‌ مالی و ارزی عراق، تلاش کرد کانال‌های مالی و ارزی خود را به این کشور منتقل کند. اما به رغم این که عراق در حال تبدیل شدن به هاب ارزی ایران است و سطح مبادلات مالی و ارزی با دبی به‌شدت کاهش یافته و به حداقل رسیده است، درهم امارات همچنان یک مبنا برای قیمت‌گذاری ارز در بازار داخلی است و آثار تغییر در نسبت برابری ریال به درهم به‌ سرعت در بازار ارز ایران نمایان می‌شود.

فارس در این زمینه گزارش داده است که از چهار روز گذشته تقاضاهای عمده‌ با نرخ‌های پیشنهادی بالایی برای خرید درهم با ریال ایران در دبی شکل گرفته است و شکل گیری این تقاضاهای بزرگ برای خرید درهم با ریال ایران در دبی منجر به افزایش نرخ درهم در بازار فوق شده و همین موضوع، نرخ ارز در بازار داخل را در مسیر افزایش قرار داده است. در حالی که در عمل، معامله ای انجام نشده و درهمی وارد کشور نشده است.

بنابراین به نظر می رسد هم اکنون که شکل گیری کانال های مالی ایران با عراق در حال پیشرفت است و بازار متشکل ارزی نیز طبق اظهارات رئیس کل بانک مرکزی تا اواخر فروردین راه اندازی می شود، این فشار دبی بر بازار ارز ایران، آخرین تلاش های بازوی تحریمی آمریکا از مسیر دبی برای ایجاد تلاطم ارزی در کشور است چرا که ازاین پس تاثیر دبی بر بازار ارز ایران بسیار کاهش خواهد یافت.

از سوی دیگر با توجه به روابط استراتژیک ایران و عراق، ضریب نفوذ 10 درصدی شبکه بانکی در این کشور و سهم بالای اسکناس دلار در مبادلات  داخلی این کشور، به نظر می رسد آمریکا به این آسانی ها و همچنین به این زودی ها امکان اعمال فشار بر کانال های مالی ایران از طریق عراق را نخواهد داشت و تلاطم این روزهای بازار ارز در روزهای آتی شکل متفاوت و آرام تری به خود خواهد گرفت.