کد خبر: ۷۷۱۱۵۶
تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۳۹۸ - ۱۴:۴۳ 12 August 2019

۲۳ سال قبل و در شرایطی که آرام آرام آسیب ها و مشکلات دریای خزر به مرز بحران و هشدار می‌رسید کشورهای پیرامون این پهنه آبی با احساس خطر از احتمال بروز اتفاقات تلخ و غیرقابل جبران کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر مشهور به کنوانسیون تهران را شکل دادند که اجرای تعهدات آن برای ۵ کشور ساحلی لازم‌ شد؛ از این روی و بدلیل همزمانی اولین جلسه آن با ۲۱ مرداد امروز به روز خزر مشهور است.

گرفتاری های بزرگترین حوضه آبی محصور در خشکی جهان یکی دوتا نیست؛ به جز آلایندگی ها، بخش قابل توجهی از تهدیدهای زیست محیطی مربوط به فعالیت های غیرآلاینده انسانی است که از آن جمله می توان به صید بی رویه و کاهش ذخایر آبزیان، هدایت فاضلاب های خانگی و کشاورزی به دریا، تخریب زیستگاه های مربوط به تخم ریزی آبزیان، کاهش آبدهی رودخانه ها در فصل تخم ریزی آبزیان، تخریب بستر رودخانه هابه دلیل سدسازی و آب بند اشاره کرد که مجموع این موارد از مهمترین دلایل تخریب زیستگاه های رودخانه ها و دلتاهای خزر است.

تراز آب حوضه های آبی که در طول زمان و در گستره آنها تغییر میکند، عامل مهمی در روند فعالیتهای طبیعی آنها به شمار می آید و حجم و سطح آب حوضه و شکل سواحل تابعی از تراز آب حوضه است. 

دریای خزر پس از جدا شدن از دریای سیاه در حدود ۵ میلیون سال پیش که از آبهای آزاد جهان جدا شد چرخه های متعدد نوسان تراز آب را تجربه کرده، به طوری که مساحت آن از یک میلیون کیلومتر مربع تا یکصد و پنجاه هزار کیلومتر مربع در نوسان بوده است و دامنه تغییر تراز آب بیش از سیصد متر تخمین زده میشود.

اینک دریای خزر پهنه ای آبی است که از جنوب به ایران، از شمال به روسیه، از غرب به روسیه و جمهوری آذربایجان و از شرق به ترکمنستان و قزاقستان محدود می شود اما برخی ویژگی هایی اقلیمی و جغرافیایی مانند شکل گیری تعداد بیشتری از سکونتگاه های شهری و روستایی و سرازیر سدن فاضلاب های خانگی و صنعتی و کشاورزی به دریا در کنار بهره برداری بیشتر گردشگری در مقایسه با دیگر همسایگان و به تبع آن انباشت فراوان زباله در کنار نگرانی از احتمال شدن شدن خلیج گرگان، آسیب های جدی است که ایران بیشتر از ۴ کشور دیگر حاشیه خزر با آن مواجه است.

دریای خزر یکی از عمیق ترین نقاط جهان است و بستر عمیق آن 10 برابر عمیق ترین نقطه خلیج فارس است از دیگر سو قسمت های عمیق خزر بیشتر در جنوب آن و حوزه جغرافیایی ایران قرار دارد.

طول دریای خزر حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر و عرض آن بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر است، سطح دریا پایین تر از سطح دریاهای آزاد است و اکنون ۲۶٬۵ تا ۲۸ متر پایین تر از سطح دریاهاست.

به گفته دکتر سیده معصومه بنی هاشمی رییس مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر میانگین عمق این پهنه آبی 208 متر و مساحت آن 376 هزار کیلومتر مربع است؛ میانگین بارندگی بر پهنه آبی خزر در سال 221 میلی متر و آورد رودخانه های آن 300 میلیارد متر مکعب بوده که مهمترین آن رود ولگا در روسیه است. 

 یکی از دلایل نامگذاری روز دریای خزر (امروز 21 مرداد) یادآوری مکرر ضرورت برنامه ریزی برای برخورد جدی با متجاوران، آلوده کنندگان و آسیب رسانان به دریا و همه عوامل تشدید کننده مشکلات این پهنه آبی است.

در همین ارتباط خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز گلستان به عنوان یکی از استانهای ساحل شرقی خزر (جنوب شرق) با هدف شناسایی عوامل، آسیب ها، راهکارها و بحران های این پهنه آبی و رفع نگرانی علاقه مندان به محیط زیست از سرنوشت ابهام آلود دریای خزر ناشی از نوسان تراز آب ، میزگردی با حضور دکتر بهروز ابطحی و دکتر حمید علیزاده لاهیجانی رییس و معاون پژوهشی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ایران و دکتر نجفی نژاد رییس دانشگاه علوم منابع طبیعی و کشاورزی گرگان برگزار کرد.

 معاون پژوهشی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی می گوید که تغییر شکل سواحل، شکل گیری محیط های آبی جدید و جابجایی زیستگاه آبزیان از مهمترین پیآمدهای نوسان تراز آب خزر است.

به گفته حمید علیزاده لاهیجانی؛ تغییر حجم حوضه خزر، یکی از عوامل تغییر تراز این دریاچه است و فعالیت های زمین شناختی و پر شدن حوضه توسط رسوب نیز میتواند حجم آبگیر خزر را تغییر دهد. 

وی معتقد است؛ نوسان بلند مدت تراز آب خزر به علت بیلان آب آن در سالهای اخیر برای ساکنان مناطق ساحلی خزر به طور کامل محسوس است. ایرنا

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار