تابناک رضوی_کمال حسینی/ اگر قرار بود سینما را هنر هفتم بنامیم، با ظهور کارگردانهای صاحب سبک دنیا که با هنرشان درچهای نو به روی جهانیان گشودند، سینما را جزء نخستین هنرها مینامیدند. استیون اسپیلبرگ، مارتین اسکورسیزی، کوئنتین تارانتینو، کریستوفر نولان، فورد کوپولا، جیمز کامرون، آلفرد هیچکاک و چندین نام سرشناس دیگر را میتوان نام برد که همهشان صاحب سبکاند و به اصطلاح امروزی خلاقانه، توانستهاند این آخرین هنر از هنرهای هفتگانه را بهخدمت بگیرند و بهنوعی هنرهای دیگر را اعتلا بخشند. حتی لنین هم سینما را فراتر از هنر دانست و آن را اینگونه تعریف کرد: اگر همه ارتشهای دنیا علیه ما و سینما با ما باشد، سرانجام ما پیروز خواهیم شد. مطمئنا این سخن لنین بدین معناست که برخلاف تعاریف موجود و برخلاف نظر و علاقه سینماگران، هنر را نمیتوان از سیاست جدا کرد و البته کارگردانان برجستهای هم هستند که این پازل را بر هم زدند و راه خودشان را در پیش گرفتند.
از جهتی دیگر، سینما را صنعت نیز مینامند. جایی که فیلم آواتار نزدیک به ۳ میلیارد دلار و فیلم جنگ ستارگان با بیش از دو میلیارد دلار، پرفروشترینهای جهان لقب میگیرند و درآمد کسب میکنند را کدام صنعت میتواند بر دوش بکشد جز صنعت سینمای شگفتانگیز؟ و اینجاست که هر تهیهکننده و سرمایهگذاری را مجذوب خودش میکند که بر روی آن سرمایهگذاری کند. درواقع گردش مالی بسیار بالای صنعت سینما باعث شده نگاههای متفاوتی به آن شود و این دیدگاه که چون هنر تازهای به شمار میرفت، آن را “هنر هفتم “مینامیدند را از بین برده و به یک صنعت پولساز بدل شد و از طریق همان موفقیتش در زمینه تجاری موجب شد تا جنبه مادی آن جای خود را با جنبه هنریاش عوض کند.
کمکی که سرمایهگذاری هدفمند بر هنر سینما کرده است
سینماگران زیادی بر عدم وجود فیلمنامه مناسب جهت تولید فیلمهای فاخر و مخاطبپسند تاکید دارند و معتقدند اگر توجه بیشتری بر صنعت سینما شود، مطمئنا تولید آثار ارزشمند و تاثیرگذار بیشتر خواهد شد. اما در عصر حاضر، همه موافق این نکته هستند که هیچ عاملی نمیتواند بهتر از سرمایهگذاری هدفمند بر آثار هنری تاثیر بگذارد. چه بسا سرمایهگذاری بر روی فیلمهای نه چندان با کیفیت که به وفور در سینمای ما وجود داشته و جای خوش کرده و گوی سبقت را از آثار سینمایی در خور گرفته است. چه فیلمنامهنویسانی که به دلیل نبود سرمایه مناسب، هیچگاه فیلمنامه خود را بر پرده سینما نمیبینند و چه علاقهمندانی که سالها خاک صحنه خوردن در عرصه هنر را به دلیل نبود سرمایهگذار، بر لقایش بخشیدند و عدهای علیرغم استعداد فراوان، هنروری در میان سیاهلشگران یک فیلم سینمایی شدند.
در این میان اما، سینماگرانی هم هستند که به جوانان جویای نام فرصت عرضهاندام در عرصه هنر را داده تا بتوانند هنر خود را نشان دهند و کیفیت آثار را نیز بالا برند، اما باز هم نمیتوان نقش پر رنگ نبود منابع مالی را در ارائه یک اثر هنری فاخر نادیده گرفت. کیفیت بد بازی بازیگران درجه چندم، فیلمبرداری غیرحرفهای، بازیگردانی نامناسب توسط کارگردان، تدوین سطحی، همه و همه دست به دست هم میدهد تا نبود سرمایه مناسب جهت تولید فیلم، آن اثر هنری را تبدیل به اثری غیرهنری کند.
حمایت از فیلمسازان جوان، درست یا غلط ؟
عدهای از سرمایهگذاران و تهیهکنندگان سینما، به اشتباه یا با هدف ریسک کمتر و کسب سود بیشتر و مطمئنتر، حمایت کمتری از فیلمسازان جوان میکنند. در بین اهالی سینما این مطلب جا افتاده است که فیلمساز تازهکاری که حتی فرم، نما و اینچیزها را هم نمیداند، فقط به فکر ساخت فیلم است و تا سرمایهگذار و اندک بودجهای میبیند، سعی در تولید یک فیلم حال چه کوتاه و چه بلند و با هر کیفیتی میکند. در این بین فیلمسازان جوانی هم هستند که ساخت یک اثر هنری با کیفیت را مبنای کار خود قرار میدهند و به هیچ قیمتی حاضر به از بین بردن فیلمنامهای که چندین ماه و گاها سال، در پی گرفتن مجوز ساخت و تامین سرمایه آن بودند، نمیشوند. محمد ثریا، رضا نجاتی، روناک جعفری، امید شمس، آرمان خوانساریان، مهدی ایلبیگی و بسیاری دیگر از جمله فیلمسازان جوان در کشورمان ایران را میتوان جزء این دسته از فیلمسازان هنرمند قرار داد.
بسیار دردناک است که هنرمندان علیالخصوص درکشور ما ایران، نتوانند استعداد خود را در بین هنرمندان هنر هفتم که همان سینماست پرورش دهند و چه غمناک که در کشورهای توسعهیافته با تشکیل انجمنها، سازمانهای دولتی و غیردولتی و نهادهای این حوزه، حمایت خوبی از هنرمندان حوزه فیلم میشود. حتی در جشنوارهها هم بخشهای ویژهی حمایتهای مالی برای ساخت فیلم تشکیل میشود و گاها فیلمنامههای خوب، مستقیما برای تولید معرفی میشوند و به نوعی یکی از مشوقهای مهم جهت ساخت فیلمهای ماندگار و پرورش ایدههای نو خواهند بود.
در پایان، امید است با حمایت از استعدادهای کمنظیری که در کشورمان وجود دارند، بتوانیم زمینه استعداد پروری و رشد فیلمسازان جوان را فراهم آوریم و به سمت تولید آثار فاخر و ماندگار حرکت کنیم.