کارآفرینی ایرانی شکوفا می‌شود

به گزارش تابناک یزد، طرح کلی آنان چیزی کمتر از ساختن مدرنیته از طریق شرکت‌های نوپای فناوری نیست. آنان پرسش‌های زیادی از یکدیگر پرسیدند و یک سوال مهم این بود که: "چگونه می‌توانیم مانند سیلیکن ولی باشیم؟"
 
نشریه تایمز مالی در گزارشی که با این عبارات شروع شده است، به بررسی اهمیت این گردهمایی که آی بریج نام داشت، می‌پردازد. نویسنده این نشریه می‌نویسد تلاقی ایران و کارآفرینی نباید تعجب‌آور باشد، اما هست، زیرا در غرب کارآفرینی را با آزادی مترادف می‌دانند. در ایران سازوکاری برای جذب سرمایه خارجی و خدمات جلوگیری از تحریم وجود ندارد. شمار زیادی از افراد مستعد کشور را ترک کرده‌اند که شمارشان بین ۵ تا ۶ میلیون نفر برآورد می‌شود. اما در این محیط بسته، شماری از شرکت‌های فناوری رشد کرده‌اند که همتایانی در غرب دارند، مانند دیجی کالا (آمازون)، آپارات (یوتیوب) و کافه بازار.

صدها طرح دیگر در حال آماده شدن است که برخی از آنها به نظر ناممکن و برخی دیگر کاملا امکان‌پذیر به نظر می‌رسیدند. برای جوانان نخبه فعال در بخش فناوری ایران، کاهش بهای نفت سبب شده است که دولت توجه خود را به دیگر دارایی طبیعی بزرگ خود یعنی استعداد در داخل و خارج معطوف کند. تایمز مالی در ادامه می‌نویسد چنانچه همان طور که بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند، تحریم‌ها به زودی لغو شود، موج بزرگ سرمایه‌گذاری وارد ایران می‌شود و شمار چشمگیری از ایرانی‌ها به کشورشان بر می‌گردند. بخش عمده این سرمایه صرف استفاده از دومین ذخایر بزرگ گاز دنیا خواهد شد. کارآفرینان ایرانی بر این باورند که بخشی از این پول به شرکت‌های آنان راه پیدا کند و در این هنگام خواهد بود که اندک شمار ایرانیان برگشته به موجی از آنان تبدیل می‌شود.

نویسنده این مطلب مدعی است یک مشکل این است که دولت بخش نوپای فناوری را به دیده یک موضوع محرک ببیند و بخواهد آن را محدود کند. اما کسانی که هفته پیش به برلین رفتند، چنین دیدگاهی نداشتند. دیدگاه آنان این بود که کارآفرینان طرح‌های خود را پیش خواهند برد. به عبارت دیگر، توان بالقوه جمعیت تقریبا ۸۰ میلیون نفره که عمدتا جوان و تحصیل‌کرده هستند، در منطقه‌ای استراتژیک با منابع طبیعی فراوان و شمار چشمگیر مهندس (که ۶۰ درصد آنان زن هستند) نهایتا محدودیت‌ها را پشت سر خواهد گذاشت. از این خلاقیت، انرژی و سرمایه برای مقابله کردن با مشکلات دیرینه همچون کمبود آب استفاده خواهد شد و فرصت‌های تازه‌ای برای به اشتراک گذاشتن فیلم و موسیقی پدید خواهد آمد. ۹۰ درصد منابع آب ایرانی در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و بیشتر آن بر اثر تبخیر از بین می‌رود. آبیاری هوشمند یکی از موضوع‌های مکرر در برلین بود.

بیشتر گفتگوها درباره کارآفرینی به سرمایه و پشتیبانی مربوط می‌شود. گفتگوها درباره ایران و کارآفرینی به نظر می‌رسید بیشتر به ماهیت وجودی آنها بر می‌گردد. به نظر می‌رسید مطرح کردن یک طرح مانند مطرح کردن دیدگاه درباره کشور بود. به اعتقاد نویسنده تایمز مالی که خود رئیس هیئت مدیره مرکز کارآفرینی اجتماعی اسکول است، کارآفرینی در این گردهمایی مانند مترادفی برای مدرنیته بود. وی می‌افزاید در نشست برلین سوالاتی که از وی می‌شد، مانند سوالات همیشگی نبود، یعنی سوالاتی مانند اینکه کدام کارآفرین روشن‌ترین آینده را دارد، چه کسی بیشترین سرمایه را جمع کرده است و احتمال خرید کدام شرکت بیشتر است. بلکه سوالاتی که از وی می‌کردند، از این دست بود: هنگامی که تحریم‌ها لغو شود و آمازون و یوتیوب بتوانند در ایران فعالیت کنند، آیا همتایان محلی آنها می‌توانند دوام بیاورند؟ بسیاری معتقدند آنها دوام خواهند آورد زیرا با شرایط محلی سازگار شده‌اند، هر چند که کسی معتقد نیست آنها برای برتری منطقه‌ای یا جهانی رقابت کنند. این خطر وجود دارد که همان محدودیت‌هایی که به شکل‌گیری این شرکت‌ها انجامید، بلندپروازی آنها را محدود کند.

نویسنده در پایان سوالاتی را مطرح می‌کند از جمله آیا قدرت نرم کارآفرینی رویاست؟ وقتی که توجه همه به نفت و گاز جلب شد که اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد، آیا کارآفرینان دوام می‌آورند؟ آیا منابع انرژی کشور تبدیل به نفرینی برای کارآفرینان آن خواهد شد؟ و آیا موانع نسبتا اندک موجود بر سر راه فعالیت شرکت‌های نوپای نرم‌افرار، سبب خواهد شد که کارآفرینان کمتر به چالش‌های بنیادی توجه کنند. وی در پایان اظهار عقیده می‌کند که کارآفرینی ایرانی به رغم محدودیت‌های موجود شکوفا خواهد شد.