کلیات طرح الزام دولت به حفظ حقوق هسته ای در نشست علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.
این مصوبه از چند جنبه قابل بررسی است .
1-تدبیر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی در جلوگیری از مطرح شدن طرح اولیه که مفاد آن فراتراز اختیارات مجلس و دخالت در نهادهای بالادستی بود، شایسته تقدیر و تشکر است.
در متن اولیه 'لغو کامل همه تحریم ها ی مقرر در قطعنامه های شورای امنیت ، مصوبات اتحادیه اروپاو کنگره و دولت آمریکا در روز توافق ' مطرح شده بود.
در متن اصلاح شده که در مجلس تصویب شد، 'همه تحریم ها' که می توانست تحریم هایی فراتر از موضوع هسته ای را شامل شود و روند مذاکرات را مختل کند، اصلاح شده است .
همچنین قید 'روز توافق' برای لغو تحریم ها حذف و 'به روز اجرای تعهدات ایران ' ،که پیشتر از سوی اعضای تیم مذاکراتی ایران مورد تاکید قرار گرفته بود، اصلاح شده است.
در طرح اولیه ایفای نقش نظارتی برای مجلس در روند اجرای توافقنامه پیش بینی شده بود.
'نظارت بر حسن اجرای توافقنامه توسط هیاتی 7 نفره از نمایندگان مجلس شورای اسلامی منتخب نمایندگان مجلس انجام خواهد شد. این هیات موظف است هر سه ماه یک بار گزارش روند اجرای توافق را به صحن علنی ارایه کند'.
در طرح اصلاح شده این بند حذف شده و 'ارایه گزارش از سوی وزیر امور خارجه از روند اجرای توافقنامه به مجلس' جایگزین آن شده است .
2-این طرح سخن تازه ای ندارد و آنچه که بر آن تاکید شده خطوط قرمزی است که پیش از این از سوی رهبر معظم انقلاب و رییس جمهوری بر آن تاکید شده است.
رییس جمهوری در سخنان خود در نشست دولت و مجلس که پس از تصویب کلیات این طرح برگزار شد، بار دیگر تاکید کرد که 'مذاکرات در چارچوبی که شورای عالی امنیت ملی و رهبری تعیین کرده اند در حال انجام است '.
در این طرح با توجه به سیاست کلی جمهوری اسلامی در خصوص همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی به منظور شفاف سازی فعالیت ها ی هسته ای صلح آمیز ایران و رفع ابهام ها در این زمینه 'نظارت های متعارف آژانس در چارچوب توافقنامه پادمان از سایت های هسته ای ' پذیرفته شده است.
همچنین در این طرح همان طور که پیشتر مورد تاکید مقام های عالی نظام قرار گرفته، آمده است که دسترسی بازرسان به 'اماکن نظامی ، امنیتی و حساس غیر هسته ای ، اسناد و دانشمندان ممنوع است . باید مصوبات شورای عالی امنیت ملی رعایت شود'.
در این طرح موضع رسمی ایران در خصوص دانش و فناوری صلح آمیز هسته ای و تحقیق و توسعه در این حوزه که بارها بر آن تاکید شده است ، در قالب عبارت زیر بیان شده است :
'هیچ محدودیتی برای کسب دانش و فناوری صلح آمیز هسته ای و تحقیق و توسعه پذیرفته نیست ، باید مصوبات شورای عالی امنیت ملی رعایت شود'.
در دو بند مذکور معیار عمل مصوبات شورای عالی امنیت ملی اعلام شده که اهمیت دارد و شایان توجه است .
همان طور که ملاحظه شد مواضع ایران که پیشتر از سوی مقام های عالی کشور مطرح شده بود دراین طرح گنجانده شده است.
در واقع این طرح تعریف نقش برای مجلس در قضییه هسته ای بوده و واکنشی از سوی مجلس شورای اسلامی است در قبال آنچه در آمریکا از سوی کنگره انجام گرفت.
3-نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید توجه کنند همان طور که رییس جمهوری در نشست مشترک با مجلس تاکید کرد: ' مذاکرات هسته ای مربوط به همه اجزا نظام است '. بنابر این تعهداتی که ایران در چارچوب توافق احتمالی می پذیرد، اختصاص به این دولت ندارد.
بر این اساس نباید نگاه باندی و گروهی به توافقنامه احتمالی صورت گیرد و یا برخی از این که توافق در دوران حاکمیت رییس جمهوری مورد نظر آنان انجام نمی شود، با آن مخالفت کنند و درصدد جلوگیری از آن باشند.
خوشبختانه این مذاکرات در دولت های هشتم و نهم نیز جریان داشت و اگر با سبک و سیاق آن دوران امکان توافق وجود داشت ، هشت سال زمان کمی برای آن نبود.
شیوه عمل در آن مقطع حتی با انتقاداتی از درون جریان اصولگرا مواجه شد . نمونه بارز آن مخالفت علی اکبر ولایتی با شیوه مذاکراتی مذاکره کننده ارشد آن دوران است که خود نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود.
بر پایه نظر سنجی های معتبر انجام شده نحوه حرکت تیم مذاکره کننده در دولت روحانی مورد تایید و حمایت اکثریت مردم ایران است . بنابر این مجلس شورای اسلامی که در آستانه پایان این دوره از فعالیت خود و انتخابات دوره آینده قرار دارد، قاعدتا باید در مسیری متفاوت با خواست اکثریت ملت ایران که ادامه مذاکره است، حرکت نکند.
اظهارات نوذر شفیعی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره این طرح بیانگر آن است که مجلس نیز چنین مسیری را در پیش نگرفته است و نمی خواهد با طرح خود برای تیم مذاکره کننده محدودیت ایجاد کند.
'طرح اصلاح شده به گونه ای است که محدودیتی برای تیم مذاکره کننده ایجاد نمی کند'.
اظهارات علی لاریجانی در نشست مشترک دولت و مجلس نیز پیامی به نمایندگان بود.
وی ضمن تاکید بر همدلی و همزبانی برای دستیابی به نتیجه مطلوب در مذاکرات و لزوم حمایت از تیم مذاکره کننده ، گفت: برخی مسائلی که در محافلی پیرامون مذاکرات مطرح می شود، مستند نیست و نباید به آن توجه کرد.
4-تصویب این طرح از سوی مجلس شورای اسلامی این مزیت را دارد که مجلس را نیز در پروسه توافق احتمالی هسته ای سهیم می کند . بنابر این جریان تندرو در مخالفت با توافقنامه دیگر نمی تواند صرفا دولت و تیم مذاکره کننده را هدف قرار دهد ،بلکه مجلس اصول گرا نیز طرف دیگر آن خواهد بود.
منبع: ايرنا
