علت عقب افتادگی در صنعت گیاهان دارویی سمنان چیست؟

به گزارش تابناک سمنان گیاهان دارویی یا  دارو‌های گیاهی به لحاظ آنکه از جنس طبیعت بوده و از نامشان پیدا است، استفاده دارویی دارند و در درمان انواع بیماری‌ها کاربرد وسیعی دارند، این گیاهان به شکل‌های مختلف مانند گیاه تازه، خشک، دم کرده، شربت، روغن‌های گیاهی، اسانس‌های فرآوری شده در دسترس و قابل استفاده است.

گیاهان دارویی علاوه برکاربرد درمانی در حوزه بهداشت، صنعت غذایی به عنوان ادویه و بهبود عطر و طعم غذا و صنعتی مانند صنعت عطر و ادکلن کاربرد دارند که این کاربرد‌های فراوان و نگهداری آسان و کم آبخواهی آن‌ها باعث شده است تا با استقبال بسیاری از کشاورزان برای کشت روبه رو شود.

ظرفیت  خوب استان سمنان فرصتی برای  ثروت آفرینی

یکی از ظرفیت‌های تولیدی استان سمنان، کاشت گیاهان دارویی است وبه واسطه ظرفیت‌هایی که دارد می‌تواند تولیدکننده خوبی برای گیاهان دارویی باشدکه البته حجم بالایی از کشت را هم به خود اختصاص داده است.

رضایی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان می‌گوید: سطح کشت گیاهان دارویی در استان ۳۳۶۰ هکتار است که بیش از ۱۳۰ گونه گیاه دارویی در استان سمنان می‌روید و ۴۵ گونه گیاه دارویی هم در اراضی کشاورزی استان سمنان کشت می‌شود که از این میان زیره سبز، زعفران، گل محمدی، فلفل ادویه‌ای، سیاهدانه و سیر بیشترین میزان کشت را به خود اختصاص داده اند.

کاشت گیاهان دارویی در مسیر کاهش مصرف آب

از یک طرف اقلیم استان سمنان با آب‌وهوای معتدل البرزی مناسب است و از طرف دیگر کمبود منابع آبی، راهی به‌جز ترویج گیاهان دارویی نمی‌گذارد. اما چند مسئله حائز اهمیت است که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد از جمله: توسعه کشت گیاهانی که دارای ارزش اقتصادی بالا و مقاوم به شرایط کم آبی هستند وهمین طور کاشت محصولات مناسب با اقلیم در استان وکاهش وسعت کشت محصولات پر آبخواه و افزایش محصولات کم آبخواه است.

برنامه ریزی جامع برای گیاهان دارویی میتواند در ابعاد کلان توسعه اقتصادی، زیست محیطی، اشتغال، امنیت غذایی و صیانت از تنوع زیستی به عنوان یک منبع درآمد ارزی برای استان محسوب شود. سرمایه‌ای در دل خاک که بستر اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی را فراهم می‌کند؛ بنابراین با معرفی و کاربرد تکنولوژی مناسب، میتوان کارایی فنی تولید این گیاهان را بهبود بخشیده بر ارزش افزوده کشت این گیاهان افزود.

گیاهان دارویی پرسود و قابل کشت در استان سمنان

جهاد کشاورزی و منابع طبیعی در سال‌های اخیر طرح‌های حمایتی خوبی را برای گسترش کشت گیاهان دارویی ارائه کرده‌اند که می‌توان در این زمینه به کشت وسیع زیره سبز در شهرستان سمنان اشاره کرد.

زیره سبز با کمترین نیاز آبی یکی از مهم‌ترین انواع گیاهان دارویی کشور است که به سبب اهمیت خواص دارویی، درمانی و نقش آن در ارزآوری به‌عنوان طلای سبز شناخته شده ودر بسیاری از استان‌های کویری توانسته مورد استقبال کشاورزان قرار بگیرد.

لطف الله رضایی بیان کرد: تولید گیاهان دارویی در استان سمنان به ۵۴۴۲ تن در سال می‌رسد که زیره سبز با سطح زیر کشت ۱۱۵۶ هکتار ۱۰۲۷ تن از تولید را به خود اختصاص داده که بیشترین میزان برداشت را نسبت به سایر گیاهان دارویی در استان سمنان دارد.

 باریجه یکی از گیاهان دارویی گران قیمت در جهان است که زادگاه آن فقط رشته کوه‌های البرز می‌باشد. گیاه باریجه علاوه بر خاصیت دارویی به عنوان مواد تفکیک کننده عطر و اسانس کاربرد دارد.

باریجه یکی از گیاهان دارویی بومی استان سمنان است که بهترین نوع باریجه ایران در ارتفاعات شهرستان مهدیشهر به عمل می‌آید.

شیما عبدالشاه مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی سمنان گفت: باریجه برای توسعه کشت نیاز به آبیاری ندارد و کشت آن اشتغالزاست، زیرا در دوره کاشت باریجه حدود ۲۰ هزار نفر و در دوره استحصال و جمع آوری شیره آن، ظرفیت ۳۰۰ هزار شغل روز مزد در استان سمنان ایجاد می‌شود. با برداشت ۷۰ کیلوگرم شیره باریجه در هر هکتار برای ۳ هزار و ۱۵۰ نفر شغل موقت ایجاد می‌شود.

از این گیاه برای عطرسازی در فرانسه استفاده می‌شود و هر کیلوگرم صمغ آن را می‌توان باقیمت بیش از ۱۷۰ هزار تومان به فروش رساند از سوی دیگر اگر بتوانیم آن را فراوری کنیم، حتی می‌توانیم بهای آن را افزایش دهیم.

مریم گلی یکی دیگر از گیاهان دارویی که با افزایش قیمت در سال‌های اخیر روبه رو بوده است و جزو گیاهان دارویی گران قیمت محسوب می‌شود.

امروزه تقاضا برای استفاده از آن افزایش یافته است و مشتری آن زیاد شده است. با توجه به اینکه کاشت و تولید مریم گلی در مقایسه با تقاضا آن کم بوده است همین مورد موجب افزایش قیمت این گیاه دارویی شده و آن را وارد لیست گیاهان دارویی گران قیمت کرده است. از آنجایی که این گیاه کشت و کار راحتی داشته و بازده بالایی دارد برای تولید انبوه به کشاورزان توصیه می‌شود.

بادرنجبویه گیاهی علفی، اما رشد خوبی از نظر قیمت در سال‌های اخیر داشته است و تقاضا برای آن به شدت افزایش یافته است. کشاورزان میتوانند برای کشت و کار این گیاه ارزشمند برنامه ریزی کنند چرا که گیاهی پر بازده با کشت و کار راحت می‌باشد و میتوان آن را در اغلب نقاط ایران کشت کرد.

اشتغال و رشد اقتصادی، رهاورد توسعه کشت گیاهان دارویی

 با توجه به درآمد زایی و ایجاد اشتغال با کاشت گیاهان دارویی می‌توان با تدابیر و آگاهی موجب افزایش این صنعت در استان شد. از جمله این تدابیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. ایجاد تعاونی‌ها و شرکت‌های خصوصی برای پشتیبانی از مرحله کاشت تا برداشت.
۲. تخصیص تسهیلات کم بهره در تهیه نهاده‌ها و خرید ماشین آلات و تجهیزات لازم.
۳. برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی با هدف افزایش آگاهی کشاورزان جهت انتخاب گیاه، کاشت، برداشت و خشک کردن گیاه.
۴. ایجاد مراکز فرآوری به جهت فروش مستقیم محصولات کشاورزان.
۵. کشت مکانیزه گیاهان دارویی که می‌تواند در کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت محصول نقش موثری داشته باشد.

شیما عبدالشاه در این باره می گوید: در حال حاضر کاشت زعفران و زیره سبز در برخی از نقاط استان به صورت مکانیزه کاشت می‌شود که موجب اصلاح تراکم و افزایش کیفیت آن‌ها می‌شود.

مشکل کشت گیاهان دارویی در استان سمنان

از یک طرف کمبود امکانات برای خشک کردن گیاهان و از طرفی دیگر عدم وجود نشا و بذر اصلاح شده در استان از عمده مشکلات کشاورزان در کشت گیاهان دارویی به شمار می‌رود.

به گفته رضایی با توجه به بازار مصرف گیاهان دارویی در داخل استان و همین طوراستان‌های مجاور که به صورت جزیی و عمده ویا حتی فرآوری شده به فروش می‌رسد، افزود: عدم آگاهی و نداشتن دانش کافی کشاورزان برای تولید گیاهان دارویی با کیفیت و مرغوب یکی از عمده دلایل عدم خرید محصولات کشاورزان توسط شرکت‌های طرف قرارداد است.

او می‌گوید: قراراست شرکت‌های پیمانکاری فعال درحوزه گیاهان دارویی در استان، با انجام کشت قراردادی به صورت تضمینی، محصولات کشاورزان را خریداری کنند و همین طور برای فروش، آن‌ها را بسته بندی کنند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان افزود: از طریق صندوق کار آفرینی امید، ردیف اعتباری مستقل تسهیلات کم بهره با سود ۴ درصد برای کشت گیاهان دارویی به متقاضیانی که تمایل به کشت دارند پرداخت می‌شود که متقاضیان می‌توانند این تسهیلات را با ثبت نام در سامانه ستیا دریافت کنند.

رفع نشدن موانع تهدیدی برای دستیابی به توسعه گیاهان دارویی استان سمنان

در نهایت باید گفت که صنایع فرآوری، ترویج کشت گیاهان دارویی، سرمایه گذاری، توانمندی بسته بندی و بازار فروش و ... همگی از عواملی هستند که می‌توانند به ارزش گیاهان دارویی استان سمنان بیفزایند.

قیمت گیاهان دارویی، کمبود نیروی متخصص در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی، ریسک گریزی کشاورزان و عدم وجود شناخت کافی از قابلیت‌های استان در این زمینه، نقاط ضعفی بوده و تهدیدی برای دستیابی به توسعه گیاهان دارویی استان سمنان محسوب می‌شوند.

اما نظر به اینکه استان سمنان در زمینه توسعه گیاهان دارویی دارای نقاط قوت بسیاری می‌باشد، بنابر این می‌توان با تقویت و بهره گیری از پتانسیل‌های شناسایی شده در امر توسعه‌ی گیاهان دارویی بر موانع پیش روی توسعه این محصولات در استان فائق آمد.

فرهنگ سازی و آشنایی جامعه با مزایای تولید و مصرف گیاهان دارویی، به کارگیری روش‌های نوین و بهداشتی در توزیع و فروش، افزایش دانش فروشندگان، تحت پوشش بیمه قرارگرفتن تولید، بهبود و حمایت دولت از توسعه صنایع فرآوری، استاندارد کردن گیاهان دارویی، ترغیب فارغ التحصیلان رشته کشاورزی به تولید و تجارت گیاهان دارویی، اعطای تسهیلات مناسب به فعالان صنعت گیاهان دارویی، به توسعه صنعت گیاهان دارویی کمک می‌کند.

همچنین کشت گیاهان دارویی کشتی جایگزین، برای مدیریت بحران کم آبی و مقابله با خشکسالی محسوب می‌شود که نیازمند پیگیری و حمایت مسئولان ذی ربط برای توسعه است.

گزارش از شبیری

لطفا مارا در شبکه های اجتماعی یاری کنید:

اینستاگرام تابناک سمنان
Email: semnantabnak@gmail.com
منبع: yjc