نگاهی به آتش بازی در سنت ایرانی

آتش نزد ايرانيان باستان نماد روشني، پاكي، طراوت، سازندگي، زندگي، تندرستي و در پايان بارزترين نماد خداوند در روي زمين است. حتي در قديم الايام بر طبق گواه تاريخ بشر براي آتش اهميت خاصي قائل بودند و پيشرفت قسمت مهمي از زندگي خود را مديون وجود اين عنصر مفيد دانسته اند. مردم بيماري ها، زشتي ها، بدي ها و همه آفات در عرصه تاريكي و ظلمت جاي دارند و به همين علت اهريمن مظهر تيرگي است.

به گزارش ايسنا؛ افروختن آتش در آن تفكر قديمي راه يافتن روشني معرفت در دل و روح است كه آثار اهريمني و نامباركي را از بين مي برد بنابراین جشن هاي آريايي با همان منظور و با همان تفكر با آتش همراه شد.

يكي از آیين هاي نوروزي كه از 1700 سال قبل از ميلاد توسط اقوام آريايي و ايرانيان باستان انجام مي شد چهارشنبه سوري است. اين جشن كه به جشن آتش نيز مشهور است در آن ايام از شكوه سرشاري برخوردار بود چراكه پنج روز آخر سال را به نام پنجه دزديده يا اندرگاه با افروختن آتش جشن مي گرفتند.

چهارشنبه سوری، پیش درآمد نوروز

يک مدرس دانشگاه  ملایردر اين باره گفت: چهارشنبه سوري در فرهنگ فارسي به عنوان مقدمه و پيش درآمد عيد نوروز شناخته شده كه در طول تاريخ همواره قبل از فرارسيدن سال نو و تحويل نوروز برپا شده و هم اكنون نيز در بين اقوام و شهروندان ايراني از اهميت فوق العاده اي برخوردار است.

دكتر" عذارا نصيري" افزود: بعد از ورود اسلام و اعراب به ايران تقويم كنوني با نام روزهاي هفته شكل گرفت.

وي ‌اظهار كرد: در فرهنگ اعراب چهارشنبه يا يوم الارباع نحس و نامبارك و بد يمن بود و حتي شب چهارشنبه به سفر و به عيادت بيمار نيز نمي رفتند بنابراین ايرانيان از آن تاريخ به بعد شب چهارشنبه آخر سال را با جشن سوري به شادماني پرداخته و بدينوسيله مي كوشيدند تا نحوست چنين شب و روزي را دور كنند.

اين مدرس دانشگاه ‌ادامه داد: شب چهارشنبه آخر سال نزدیک غروب آفتاب بيرون از خانه آتشي برمي افروختند و اهل خانه از روي آتش مي پريدند و با گفتن جمله "زردي من از تو و سرخي تو از من" اعتقاد داشتند كه بيماري ها، ناراحتي ها و نگراني هاي سال كهنه را به آتش مي سپارند تا سال نو را با آسودگي و شادي آغاز كنند.

وي ‌يادآور شد: البته برخي كوشيده اند علت چهارشنبه سوري را به اسلام منتسب كنند چرا كه مي گويند مختار ثقفي كسي است كه به خونخواهي امام حسين (ع) قيام كرد و براي اينكه موافق و مخالف خود را بشناسد دستور داد شيعيان و يارانش برپشت بام خانه آتش روشن كنند.

رسوم متداول در شب چهارشنبه سوري

نصيري ‌افزود: از جمله رسوم متداول در شب چهارشنبه سوري مي توان به بوته افروزي، آب پاشي، آب بازي، فالگوش نشيني 5 قاشق زن، كوزه شكني، فال كوزه، آتش چهارشنبه سوري، آجيل مشكل گشا، شال اندازي و ... اشاره کرد.

اين مدرس دانشگاه ‌گفت: اكنون ما حتي شايد نام خيلي از آنها را هم نشينده ايم و به جاي آن آتش بازي هاي خطرناك استفاده از مواد منفجره و سلب آسايش مردم با ايجاد آلودگي صوتي، تخريب وسائل و اموال عمومي، برگزاري مراسمات لهو و لعب و رقص و آواز و ... جانشين شده كه متأسفانه هر ساله منجر به كشته و زخمي شدن عده زيادي از هموطنان شده و چهارشنبه سوري را به چهارشنبه سوزي تبديل كرده است.

وي ‌تأكيد كرد: اسلام هيچگاه مخالف شادي مردم نيست اما با مردم آزاري و سلب آسايش مردم و تخريب اموال عمومي و ... مخالف است.

استفتائات برخی مراجع عظام تقلید در رابطه با خريد و فروش ترقه و چهارشنبه سوري

حضرت آيت الله العظمی خامنه اي: چهارشنبه سوري و سيزده به در مبناي عقلايي ندارد.

حضرت آيت الله العظمی فاضل لنكراني: در فرض مزبور كه داراي خطرات جاني و مالي است و موجب اذيت و آزار ديگران است و مخالف مقررات و قانون و نظم جامعه است جايز نيست.

حضرت آيت الله العظمی بهجت: اين كارها مشروعيت ندارد.

حضرت آيت الله العظمی تبريزي: هيچ يك از اين امور رجحان شرعي ندارد و تشويق مردم به اين مورد تشويق به دنيا و غافل كردن از آخرت است و اين كه تصور مي كنند اين امور مردم را به حفظ وطن و عزت وامي دارد تصوري باطل است، آنچه مردم را به عزت مي رساند و به حفظ وطن وامي دارد ايمان است و بس.

حضرت آيت الله العظمی صافي گلپايگاني: اشكال دارد.

حضرت آيت الله العظمی سيستاني: اموري كه به جامعه ضرر مي زند و موجب ايذاء مردم است مانند استعمال ترقه و خريد و فروش آن جايز نيست.

حضرت آيت الله العظمی مكارم شيرازي: اين كارها شايسته مسلمان نيست.

امید آنکه در راه ایجاد جامعه ای سالم و عاری از سلب آسایش عمومی و مردم آزاری قدم برداریم.