روزنامه قانون در نوشتاری با عنوان تهران و لرستان رکورددار خودکشی با قرص برنج نوشت: در سال گذشته ۶۴۰ نفر در کشور بر اثر مسمومیت با قرص برنج جان خود را از دست دادند، این رقم در مقایسه با سال قبل از آن که آمار تلفات قرص برنج در کشور، ۵۹۸ نفر بود، هفت درصد افزایش یافته است. بیشترین آمار تلفات در سال گذشته به ترتیب مربوط به استان های تهران با ۱۳۴، مازندران با ۸۸ و گیلان با ۶۹ فوتی بوده است. اما نکته تاسف بار آنجاست که بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور، قرص برنج در پنج ماه نخست سال ۱۳۹۷ منجر به ۳۰۸ مورد مرگ در هموطنان شده است.
دکتر یسنا بهمنش با توجه به فرا رسیدن هفته پیشگیری از مسمومیت گفت:« متاسفانه به علت تمایل کشاورزان به مصرف این سم جهت نگهداری محصولات بهویژه در مصارف خانگی یا نیمه صنعتی، قاچاق این فرآورده از کشورهای همسایه و بازار سیاه این سم در کشور وجود دارد؛ بهطوریکه در بسیاری از موارد، فروش این سم در بازار سیاه و غیرقانونی گزارش شده است. البته بعد از اینکه قرص برنج در لیست کالاهای قاچاق قرار گرفت، خرید و فروش، توزیع و نگهداری آن غیر قانونی اعلام شد و مراحل اقدامات قضایی آن در حال انجام است. بنابراین فروشگاههای عرضهکننده سموم دفع آفات نباتی و خصوصا عطاریها به هیچ عنوان مجاز به تهیه و ارائه فرم قرص گرد سم فسفید آلومینیوم یا قرص برنج نیستند». بهمنش با بیان اینکه مسمومیتهای حاد کشنده ناشی از فسفیدهای فلزی بیشتر از کشورهای هند، سریلانکا، ایران، عراق، مراکش، عربستان، پاکستان و اردن گزارش شدهاند، گفت: میزان بروز مسمومیتهای کشنده با این سم در سایر کشورها به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکا کمتر است. ارزان بودن، در دسترس بودن، عدم وجود قوانین سختگیرانه در توزیع و خرید و فروش این سم و عدم آگاهی افراد جامعه از میزان سمیت بالای این آفتکش از جمله عوامل شیوع بالای این نوع مسمومیت محسوب میشود. دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو ادامه داد: در کشور ما نیز مطالعات حاکی از شیوع نسبتا بالای مسمومیتهای حاد ناشی از قرص برنج حاوی فسفید آلومینیوم بوده است. برخی از مطالعات انجام شده در زمینه بررسی این نوع مسمومیت که در مراکز دانشگاهی و سازمان پزشکی قانونی کشور انجام گرفته حاکی از آن است که در سالیان اخیر مسمومیت ناشی از فسفید آلومینیوم به عنوان یکی از مهمترین علل مسمومیتهای حاد، منجر به فوت در برخی از استانهای کشور است. او در ادامه با بیان اینکه این مسمومیتها بیشتر در رده سنی ۲۰ تا ۴۰ سال بوده و بیشتر آنها به قصد خودکشی بودهاند. بر اساس آمار به دست آمده از بیمارستانهای مرجع مسمومیت کشور، در شش ماه نخست سال ۱۳۹۷، از میان ۵۳ هزار و ۸۰۰ مراجعه مسمومیت به بیمارستانها، ۶۳۳ مورد مربوط به مسمومیت با قرص برنج بوده است.
بیشترین گزارش مسمومیت مربوط به شهر تهران با ۲۲۸ مراجعه به دو بیمارستان لقمان و بهارلو بوده است. بعد از تهران استان لرستان با ۵۸ مراجعه، مشهد، بابل و ارومیه بین ۴۳ تا ۴۷ مراجعه و دیگر شهرها کمتر از ۳۰ مورد مراجعه ناشی از مسمومیت با قرص برنج داشتهاند.بهمنش با بیان اینکه متاسفانه بر اساس گزارشهای سازمان پزشکی قانونی کشور مرگهای ناشی از مسمومیت با قرص برنج در سال جاری ۳۰.۵ درصد نسبت به زمان مشابه در سال گذشته افزایش یافتهاند. مرگ در مردان دو برابر زنان بوده و نیمی از مرگ و میرها ناشی از سموم دفع آفات، به دلیل تماس با قرص برنج بوده است. این درحالی است که ۲۹ درصد از کل مرگومیر ناشی از مسمومیتها بدون درنظر گرفتن مرگ ناشی از مواد مخدر و محرکها، در اثر مسمومیت با قرص برنج بودهاند. وی تاکید کرد: با توجه به اینکه تاکنون مکانیسم دقیق بروز اثرات سمی فسفید آلومینیوم در انسان شناخته نشده، هیچ پادزهر اختصاصی در درمان مسمومیت حاد با آن وجود ندارد و اقدامات درمانی تنها شامل اقدامات حمایتی – علامتی هستند.
از لحاظ زمان بروز علایم و نشانههای بالینی مسمومیت، بعد از مصرف خوراکی قرص فسفید آلومینیوم، علایم و نشانههای سمیت بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ظاهر میشوند و مرگ در مدت کمتر از شش ساعت ممکن است رخ دهد. وی تاکید کرد: با توجه به اینکه نگهداری نامناسب این ترکیب در شرایط نامناسب و مکانهای مرطوب، با افزایش احتمال آزادسازی گاز سمی فسفین از قرصها همراه است، استنشاق گاز سمی متصاعد شده از این آفت کش نیز میتواند در انسان کشنده باشد. همچنین در مواردی بروز مسمومیتهای اتفاقی در کودکان و بزرگسالان در کشور در اثر استنشاق گاز سمی فسفین متصاعد شده از قرص برنج که در منزل مسکونی نگهداری شده بود، وجود دارد. بر این اساس باید از نگهداری این فرآورده در خانه جدا خودداری کرد. با توجه به سمیت بالا، غیرقانونی بودن خرید و فروش و کاربرد خانگی قرص برنج در کشور، مهمترین گام جهت پیشگیری از بروز مسمومیتهای کشنده با این آفتکش، افزایش آگاهی عموم مردم جامعه از خطرات این سم و خودداری از هر گونه خرید، نگهداری و بکارگیری آن در جهت مصارف خانگی است. بنابر اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، در پنج ماه نخست سال ۱۳۹۷، بیش از نیمی از آمار مرگ ناشی از مسمومیت با سموم مختلف در اثر قرص برنج بوده است. متاسفانه به رغم حذف سم قرص برنج از فهرست سموم رسمی کشور و ممنوعیت عرضه قرص برنج، این سم توسط قاچاقچیان به کشور وارد و توزیع میشود. بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور، قرص برنج در پنج ماه نخست سال ۱۳۹۷ منجر به ۳۰۸ مورد مرگ در هموطنانمان شده است. همچنین در سال ۱۳۹۶ نزدیک به ۱۱۰۰مورد مسمومیت با قرص برنج بروز کرده است که عمدتا در استانهای تهران و لرستان رخ دادهاند.