به گزارش تابناک مازندران،صنعت فرش در استان مازندران سابقه 400 ساله دارد، فرش مازندران با نام کلاردشت در سطح کشور مشهور است.
با توجه به این سابقه هنوز جایگاه واقعی فرش استان به خوبی شناخته نشده است و هنوز برندی به نام فرش مازندران در سطح بازار وجود ندارد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران طی زمان حضورش در استان نشستی که با تشکل‌های فرش‌باف داشت و در این نشست خبر از احیای مجدد صنعت فرش در استان داده بود، ولی ظاهرا این قول‌ها تنها در حد برگزاری یک جلسه و نوشتن صورت‌جلسه به اتمام رسید.
به دلیل عدم توجه به صنعت فرش مازندران، بیمه تامین اجتماعی اقدام به قطع بیمه فرشبافان کرد و در این حوزه گلایه‌های زیاد نیز وجود دارد.
در سازمان صنعت معدن و تجارت استان مازندران دفتری به نام ریاست اداره توسعه بازار و امور فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران وجود دارد که غلام‌رضا آقاگل‌زاده بخشی از چالش‌ها و مشکلاتی که در حوزه فرش مازندران وجود دارد را مطرح کرد که در زیر با هم می‌خوانیم؛
علت ابطال مجوز فعالیت اتحادیه صنف فرشبافان ساری چه چیزی بوده است؟
در همه شهرستان‌ها اتحادیه صنفی فرش در حال فعالیت است، ولی در ساری و قائم‌شهر به دلیل بدرفتاری مسئولان، اقدامات خودسر، به وجود آوردن درگیری داخلی و نیز تنشی که در این دو اتحادیه ایجاد شد، کمیسیون نظارت به عنوان سیاستگذار و ناظر بر تشکل‌های صنفی فعالیت این اتحادیه را لغو و برای پیگیری امور اختیارات این اتحادیه را به اتاق اصناف واگذار کرده است.
پس از واگذاری اختیارات اتحادیه به اتاق اصناف انتقال یافت، اما فعالیت کاری فرشبافان تعطیل نشد و بدون حاشیه امور فرشبافان در حال انجام است و برای تشکیل اتحادیه نیز منتظر دریافت شیوه‌نامه جدید از سوی مسئولان صنعت فرش هستیم.
برای توسعه صنعت فرش در مازندران چه اقداماتی انجام شده است، از قبل وضعیت چگونه بود و در این مدت دو سال چه پیگیری‌های انجام شده است؟
درباره توسعه صنعت فرش باید به چارچوب وظیفه‌ای که داریم برگردیم، وظیفه ما در جایگاه دولت، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت است که در بخش سیاست‌گذاری در مرکز ملی فرش به صورت واحد در کشور انجام می‌شود و به استان‌ها ابلاغ می‌شود که این سیاست‌گذاری شامل طراحی و توسعه محصول فرش استان است.
فرش دست‌باف محصول بومی و ریشه کهن دارد، کالای فرهنگی، هنری و اقتصادی است، مرکز ملی فرش سیاست‌های اعمال می‌کند که در کنار تامین نیازهای فرهنگی و هنری کشور نیازهای جامعه به کشورهای متقاضی به فرش را در اختیار فرشبافان قرار می‌دهد.
برای توسعه صنعت فرش اقداماتی در قالب تحقیق و پژوهش در حال انجام است در حوزه تحقیقات طرح‌های پیشنهادی برای فرش کلاردشت و بازار فرش مازندران ارائه کردیم.
در حوزه آموزش چه اقداماتی انجام شده است؟
سال‌های گذشته آموزش بِه‌بافی و آموزش اشتغال در استان برگزار شد در سال جاری اعتباری که از این مرکز برای مازندران ابلاغ شد که آموزش منجر به تولید می‌شود که در این زمینه طرح آموزشی تعداد افراد فعال در کارگاه‌ها شناسایی و آموزش‌های لازم ارائه و بعد از اتمام دوره آموزشی بین این افراد با صاحبان کارگاه آموزشی قرارداد منعقد می‌شود.
وضعیت هنری فرش مازندران و جایگاه این صنعت در کشور و استان را چه طور ارزیابی می‌کنید؟
مازندران در صنعت فرش به دو منطقه تبدیل می‌شود، یک بخش از فرش مازندران در کلاردشت و بخشی دیگر در سایر نقاط استان اقدام به تولید این محصول می‌کنند.
صنعت فرش در کلاردشت دست‌کم قدمت 400 تا 500 ساله دارد، ریشه سنتی، فرهنگ عمیق در این منطقه در حوزه فرش حاکم است.
در سایر مناطق مازندران فرش قدمت بیشتر از 50 ساله دارد، قدمت فرش ایران 3 هزار و 500 ساله است در طول تاریخ دچار نوسانات و افت‌و‌خیز شد ولی در تاریخ معاصر و در عهد صفویان اصفهان مهد تمدن فرش‌بافی بود، از طرفی استان‌های فرش‌خیز زیادی داریم، در مقایسه با استان‌های فرش‌خیز فرهنگ فرش‌بافی عمیقی نداریم.
چرا شاهد رکود در تولید فرش دست‌باف مازندران هستیم؟
مهم‌ترین عامل بحث تحریمی بود که بر کل کشور سایه انداخت و صنعت فرش نیز از گزند تحریم در امان نبود، 40 درصد فرش کشور صادراتی است که این صادرات به کشورهای آمریکا، آلمان اتریش صادر می‌شود که برداشتن تحریم می‌تواند زمینه صادرات را فراهم کند.
یکی از مشکلات مربوط در حوزه فرش عدم حمایت بیمه‌ای از فرشبافان است، در مازندران 45 هزار نفر دارای کارت مهارت فرش‌بافی هستند ولی تنها 32 هزار نفر آنها بیمه هستند که با اقدامات جدید تامین اجتماعی تعداد بیمه‌شدگان این صنعت رو به کاهش هست و همین موضوع موجب کاهش رغبت فرشبافان برای تولید است.
نداشتن بازار مناسب فرش در مازندران یکی از چالش‌های اصلی در صنعت فرش است، بازار به معنی واقعی در استان وجود ندارد، بازاری که مواد اولیه، تکنولوژی و سرمایه را به صنعت فرش تزریق کند.
از سوی دیگر عدم شفافیت در قیمت کالای تولیدی نیز بر رکود این صنعت در مازندران سایه انداخت، بافنده فرش در جریان قیمت فروش قرار نمی‌گیرد به همین دلیل رمقی برای تولید ندارد.
عدم برگزاری جشنواره مناسب فرهنگی در حوزه فرش استان نیز یکی دیگر از دلایل رکود این صنعت است، 45 هزار فرش‌باف در مازندران وقتی احساس کنند که به آنها توجه می‌شود تحرکی در این صنعت ایجاد می‌کنند.
برای شناسنامه‌دار کردن صنعت فرش در مازندران چه اقداماتی انجام شده است؟
شناسنامه برند است، طرح فرشی که با آن شناخته می‌شود، طرح کلاردشت یک برند است، عملیات برندسازی نیاز به زمان دارد، پایه‌گذاری برای انجام برندسازی انجام شد و قرار است این طرح در سطح وسیعی بین فرشبافان استان توزیع، بافته و در سطح بازار ارائه شود.
در زمینه تولید انبوه طرح کلاردشت تفاهم‌نامه‌ای با موسسه نگار نصر امضاء شد تا بخشی از هزینه‌ها توسط این موسسه و بخشی دیگر از منابع استانی و مرکز ملی فرش تامین و برندسازی در این زمینه انجام شود.
شنیده شده که فرشبافان مازندران این روزها با چالش قطع بیمه‌ای مواجه شدند شما در جریان این موضوع هستید؟
در جریان این موضوع از جانب فرشبافان قرار گرفتیم ولی از جانب تامین اجتماعی تاکنون اطلاعاتی در اختیار ما قرار نگرفت، 45 هزار نفر در مازندران دارای کارت مهارت بافندگی فرش هستند که 32 هزار نفر آنها بیمه بودند با اقدامات اخیر تامین اجتماعی بیمه بیش از 10 هزار نفر قطع شده است.
طبق مصوبه بین سازمان ملی صنعت فرش و تامین اجتماعی کشور قطع بیمه افراد باید با هماهنگی سازمان صنعت معدن و تجارت انجام شود ولی این سازمان به صورت یک‌جانبه اقدام به قطع بیمه فرشبافان کرد.
آماری از تعداد تعاونی‌های فرش در استان در اختیار دارید؟
هشت تعاونی در استان در حال فعالیت هستند که این تعاونی فراگیر و در هشت شهرستان در غالب تعاونی فرش دست‌باف روستایی مشغول کار هستند.
آیا مانند گذشته کارگاه‌های قالی‌بافی در مازندران داریم؟
چند سال قبل سه مجتمع فرش در استان فعالیت داشتند، این مجتمع‌ها در شهرهای بابل، ساری و نوشهر فعالیت میکردند و کارگاه فرش بابل نیمه‌فعال، کارگاه ساری غیرفعال است و تنها کارگاه فعال در شهرستان نوشهر است.
45 هزار فرش‌باف در مازندران داریم، آیا به نسبت افرادی که دارای کارت مهارت هستند، فرش بافته می‌شود؟
برآورد ما به ازای هر نفر یک مترمربع در سال است، با توجه به فرهنگ کاری که در استان هست سالانه 45 هزار متر فرش بافته می‌شود.
فرش کالای است که در غالب طرح اقتصاد مقاومتی دارای توجیه است، زمینه توسعه این صنعت در استان وجود دارد، دستگاه‌های زیادی در این حوزه می‌توانند به کمک صنعت فرش بشتابند.
استانداری مازندران، اداره‌کل تامین اجتماعی استان، اداره‌کل فنیوحرفهای و آموزش و پرورش مازندران، رسانه‌ها، اداره‌کل کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی، اداره‌کل کار تعاون و رفاه اجتماعی و اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی استان از ارگان‌های اثرگذار برای توسعه صنعت فرش در مازندران هستند.
استانداری مازندران به عنوان متولی می‌تواند زمینه برگزاری جشنواره فرش در استان را برگزار کند، همچنین این نهاد فرش را در بودجه سالانه قرار دهد.
با برگزاری جشنواره فرش میتوانیم داشته‌های‌مان را در این صنعت عرضه کنیم، مازندران با توجه به قدمت 400 ساله در صنعت فرش تاکنون تجربه یک بار برگزاری جشنواره فرش را نداشت.