به گزارش تابناک مازندران ، در مطالعات ریسک های کارآفرینی منطقه پایلوت بخش جمابرود شهرستان دماوند در مرحله تحلیل SWOT ضرورتا به علل فراز و فرود خوشه تولید قیسی صادراتی میپردازیم . همانطوریکه در یادداشت های پیشین اشاره شد ،از چند قرن پیش در دهستان کیلان کشاورزان به کاشت درختان مثمر از قبیل قیسی و گردو ،انگور ،انار ، انجیل ، سیب، گلابی ، به ، فندق ، آلبالو ، گیلاس و ... و غیر مثمر سپیدار ، تبریزی ، بید ، افرا در اراضی آبی و کشت گندم ، جو و حبوبات به شیوه دیم آیش در اراضی شیب دار پشت نهرهای عمومی و باغات مبادرت می کرده اند و این نوع تامین معیشت کشاورزی چندین قرن در این منطقه و سراسر فلات ایران تداوم داشته است . لیکن تا ابتدای قرن چهاردهم هجری شمسی هیچیک از کشاورزان و باغداران کیلانی، دانش و تجربه فرآوری قیسی دودی ( کالیفرنی ) و شناختی از بازار صادراتی نداشتند و محصول قیسی در دهستان جمابرود در اولویت نبود.اما پس از استقرار سه نفر منتور استارتاپ خشکبار در دهستان کیلان که آموزش های مهارتی آنان به باغداران و خرده مالکین باعث شد بجای تولید قیسی سیاه که ارزش افزوده کمتر و مشتریان بازار داخلی داشت و در مدت انبارداری بعلت ارگانیک بودن سریعا آفت زده می شد( اصطلاحا کرم می زد ) با آموزش ارامنه، محصولاتشان را در اتاقک هایی توسط دود ناشی از سوختن پودر گوگرد به روشی خاص استرلیزه و سپس در زیر تابش نور خورشید خشک و انبار می کنند تا ؛
اولا : مشتری پسند شوند.
ثانیا : دچار آفت زدگی در زمان انبار داری طولانی نشوند.
ثالثا : محصول سنتی به محصول صادراتی تبدیل شود .
رابعا : ارزش افزوده بیشتری برای باغدار ایجاد کند .
بدین ترتیب به تدریج از ابتدای قرن پیش ، باغداران و خرده مالکین ، بیشترین سطح زمین های آبی خودشان را به غرس درختان قیسی اختصاص دادند و در دهه ۲۰ شمسی توانگری تولید خوشه قیسی صادراتی رو به تزاید نهاد،لیکن اوج حجم تولید قیسی صادراتی در دهه های ۳۰ - ۴۰ - ۵۰ در ایران بود.
برای حمایت و تامین نقدینگی کشاورزان در طول سال و تامین سرمایه افزایش سطح باغات قیسی و حمایت مالی خرید ابزارآلات و نهاده های کشاورزی و تاب آوری در قبال ریسک های عوامل طبیعی همانند؛ سرمازدگی ، سیل و سایر مخاطرات، ابتدا [ شرکت تعاونی کشاورزان دماوند که همزمان با تاسیس شرکت تعاونی کشاورزان داور آباد گرمسار در سال ۱۳۱۴ تاسیس شده بود ] در شعبه کیلان به کشاورزان این دهستان از سال ۱۳۲۵ خدمات مالی و حمایتی ارائه می داد. لیکن پس از توانمندی مالی و کسب تجربه ومهارت باغداران کیلان در سال ۱۳۳۰ [ شرکت تعاونی کشاورزان کیلان با مدیر عاملی شادروان حاج احمد حاجی اشرفی ،تاسیس و فعال گردید ] جایگزین خدمات شرکت تعاونی دماوند در حمایت از کشاورزان دهستان کیلان شد .مطالعه و بررسی اسناد، تعاونی کشاورزان کیلان نشان می دهند که مدیران این تعاونی یکی از شاخص ترین روش های مدیریت مالی تامین سرمایه برای باغداران دهستان را تا اواخر سالهای دهه ۳۰ اجرا کرده اند.بطوریکه این شرکت تعاونی در قالب ساختار اقتصاد مردمی موجب گسترش روز افزون بنیه تولید خوشه قیسی صادراتی و افزایش ضریب ماندگاری جمعیت در دهستان و ارتقا سطح تاب آوری کشاورزان در قبال معضلات و بانی گسترش آموزش و پرورش فرزندان کشاورزان گردیده است .سرسبزی و آبادانی کیلان مرهون تلاشهای مشترک هیات مدیره شرکت تعاونی کشاورزان کیلان و شهروندان مقیم دهستان جمابرود بود. بدین دلیل بخش جمابرود دماوند از ابتدای دهه ۳۰ به عنوان [ بهشت گمشده استان تهران ] معروف شد.در واقع این تعاونی مقدمات تاسیس بخشداری و شهرداری و سایر نهادها و زیر ساخت های شهری برای کیلان را فراهم ساخت .
لزوم رعایت توالی مباحث و توازن در بررسی فرصت ها و موانع و نقاط قوت و ضعف محیط کسب و کار پیشین پایلوت جمابرود به منظور دقت در تحلیل علل فروپاشی خوشه صادراتی قیسی کالیفرنی و آشنایی با پتانسیل جایگزینی مشاغل جدید مورد علاقه دو نسل جوان Z و آلفا در پایلوت مطالعاتی ضرورت دارد.زیرا با گذشت یک قرن ، شرایط کار و زندگی در جهان امروز و کشورمان از جمیع جهات با زمان زندگی پدر و مادر بزرگ های نسل X ها فرق کرده و هر ایده و پیشنهادی باید واقعگرایانه و مبتنی بر اصول دانش بنیان باشد، والا بقول ضرب المثل قدیمی ها ؛ آب در هاونگ کوبیدن است. در مطالعات ریسک های کارآفرینی به نقش مهم منتورها و کوچ ها بارها اشاره شد .همانطور که سه منتور استارتاپ هموطن ارمنی موسس و کاتالیزور شکل گیری خوشه قیسی صادراتی جمابرود در ابتدای ۱۳۰۰ شمسی بوده اند، امروزه نیز به منتور استارتاپ های جدید،خوش فکر و ایده های نوین نیاز است ...
دوشنبه : ۲۱ / ۳ / ۱۴۰۳
حمید رضا حاجی اشرفی